در این مطلب قصد بر شناخت امام سوم، حضرت حسین بن علی علیهماالسلام بپردازیم، انشالله تعالی.
« به کمک نام خدا و با توسل به حضرت صاحب الزمان عجل الله تعالی فرجه الشریف»
شناخت امام حسین علیه السلام
امام حسین بن علی علیهماالسلام فرزند گرامی حضرت فاطمة‌الزهرا و امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیهماالسلام هستند، در نتیجه نوه‌ی پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی صل الله علیه و آله و سلم می‌باشند.
برادر امام حسین، امام دوم حسن بن علی علیهم السلام می‌باشند. لقب ایشان سیدالشهدا و کنیه ایشان ابوعبدالله است. تاریخ ولادت امام حسین علیه السلام سوم ماه شعبان سال ۴ هجری در مدینه طیبه می‌باشد و اختلاف سن ایشان با برادر بزرگوارشان امام حسن مجتبی علیه‌السلام ۱ سال است.
مدت امامت امام حسین علیه السلام بعد از برادر بزرگترشان امام حسن مجتبی علیه السلام ۱۱ سال است. همچنین مدت عمر ایشان ۵۷ سال است. ایشان در ۱۰ محرم و در کربلا با اهل بیت مطهرشان و یاران وفادارشان بدلیل بیعت نکردن با یزید ملعون و به دست شمر ذلی‌الجوشن لعنت‌الله علیه به شهادت رسیدند.
برای دیدن سیر ولادت تا واقعه‌ی کربلا شهادت امام حسین علیه السلام کلیک کنید.
امام حسین بن علی علیهماالسلام و مهدویت
در کفایة الأثر روایت مسندی از حسین بن علی علیهما السلام آورده که فرمود: رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم به علی علیه السلام فرمود:
من به مؤمنین از خودشان به خودشان اولی و سزاوارترم سپس تو ای علی از مؤمنین به خودشان سزاوارتری آنگاه بعد از تو حسن سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان و پس از او حسین به مؤمنین از خودشان سزاوارتر است، سپس بعد از او علی سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان، و بعد از او محمد سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان، و بعد از او جعفر سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان، و بعد از او موسی سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان، و بعد از او علی سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان و بعد از او محمد سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان، و بعد از او علی سزاوارتر است از مؤمنین به خودشان، و بعد از وی حسن سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان، و حجّت بن الحسن به مؤمنین سزاوارتر است از خودشان، امامان نیکوکار، آنها با حقّ و حقّ با آنها است [۱].
[۱]: کفایة الاثر؛ ۳۱۱ و اصول کافی؛ ۱/۱۸۷ و کمال الدین؛ ۱/۲۷۰.
در کمال الدین به سند خود از امام حسین علیه السلام روایت کرده که فرمود:
قائم این امت نهمین نسل از فرزندان من است و اوست صاحب غیبت و هم اوست که در حالی که زنده باشد میراثش تقسیم می‌گردد [۳] .
[۳]: ۳۲۸. کمال الدین، ۱ / ۳۱۷.
منتقم خون حسین بن علی علیه‌السلام
عیّاشی در تفسیر آیه: « وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فی الْقَتْلِ اِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً » [۲] ؛ و هر آنکه مظلوم کشته شود البته ما برای ولیّ او تسلط و حکومت قرار داده ایم، پس در کشتن اسراف نکند که او یاری شده است.
به روایت سلام بن المستنیر از امام باقر علیه السلام آورده است که فرمود:
او حسین بن علی علیه السلام است که مظلوم کشته شده، و ما اولیای او هستیم، هنگامی که قائم ما بپاخیزد به خونخواهی حسین علیه السلام می‌پردازد، پس آن قدر می‌کشد تا جایی که گفته می‌شود: در کشتن اسراف کرد [۳] .
و نیز آن حضرت فرموده:
مقتول؛ حسین علیه السلام و ولیّ او قائم علیه السلام می‌باشد، و اسراف در قتل آن است که: غیر قاتل او را بکشد، (او منصور است) زیرا که از دنیا نمی رود تا اینکه به وسیله مردی از آل رسول صلی الله علیه وآله وسلم نصرت و پیروزی می‌یابد که زمین را از قسط و عدل پر کند همچنان که از ظلم و جور پر شده باشد.
و در روایت دیگری در کافی از حضرت صادق علیه السلام راجع به همین آیه آمده است:
درباره حسین علیه‌السلام نازل شده، اگر اهل زمین به خاطر او کشته شوند اسراف نیست[۴]
[۲]: ۱۵۰. سوره اسراء، آیه ۳۳.
[۳]: ۱۵۱. تفسیر العیاشی، ۲ / ۲۹۰.
[۴]: ۱۵۲. روضه کافی، ۸ / ۲۵۵.
و در کتاب علل الشرایع از حضرت باقر علیه السلام منقول است که فرمود:
هنگامی که جدّم حسین علیه السلام کشته شد، فرشتگان به درگاه خداوند عزّ و جل صدا به گریه و ناله بلند کردند و عرضه داشتند: إلها؛ صاحب إختیارا؛ آیا غفلت می‌ورزی از کسی که برگزیده تو و فرزند برگزیده ات و بهترین خلق را به قتل رسانیده است؟
پس خداوند عزّ و جل به آنها وحی فرمود که:
ای ملائکه من آرام باشید، به عزت و جلالم سوگند که حتماً از آنها انتقام خواهم گرفت، هر چند پس از مدتها باشد. سپس خداوند عزّ و جل برای فرشتگان از روی امامان از فرزندان حسین پرده برداشت ملائکه خوشحال شدند و متوجه شدند که یکی از آنها ایستاده نماز می‌خواند، خداوند فرمود: به این قائم از آنها انتقام می‌گیرم.
شباهت‌های سَیّدالشهدا به امام زمان علیهماالسلام
در امور بسیاری این شباهت وجود دارد از جمله:
ذکر در قرآن
شدّت اهتمام در یاد کردن آنها در قرآن کریم و سنّت پیغمبران و کتابهای آسمانی چنانکه بر پژوهشگران پوشیده نیست، و اگر بخواهید بر قسمتی از آنها اطلاع یابید به کتابهای «المحجّة فیما نزل من القرآن فی الحجّة علیه السلام» [۱] و «مجلّد دهم بحار» و تفاسیر، و غیر اینها مراجعه کنید.
[۱]: سیمای حضرت مهدی در قرآن، به قلم محمدتقی موسویگریستن پیامبران گذشته به امام حسین(ع)
اهتمام پیغمبران گذشته به گریستن برای حضرت امام حسین علیه السلام و بر پا نمودن مجالس سوگواری و مرثیه پیش از شهادت آن جناب، که نظیر اهتمام امامان گذشته است در دعا کردن برای فَرَجِ مولی حجّة بن الحسن عجل اللَّه فرجه و طلب ظهور آن بزرگوار پیش از وقوع غیبت.
اهتمام در امر به معروف و نهی از منکر
شدّت اهتمام هر دو (امام حسین و امام عصر علیهما السلام) در امر به معروف و نهی از منکر، چنانکه سالار شهیدان حسین بن علی علیه السلام در این امر ملاحظه تقیّه را نکرد و این از ویژگیهای آن حضرت است. مولی حضرت حجّت علیه السلام نیز همین طور است که در حرف «نون» «کتاب مکیال الکمارم فی فواید الدعاء للقائم(عج)» مطالب مناسبی در این باره آمده است.
نبود بیعت طاغوت بر امام حسین علیه السلام
نبودن بیعت طاغوت زمان بر آن دو، که در اوصاف امام حسین علیه السلام آمده که روز عاشورا به آن حضرت عرض شد: به حکم و حکومت عمو زادگانت سر فرود آور. فرمودند: « لا وَ اللَّهِ لا اُعْطیکُمْ بِیَدی اِعْطاء اَلذّلیلِ وَ لا اَفِرُّ فِرارَ الْعَبیدِ؛ به خدا قسم که هرگز دستم را از روی خواری و ذلت به شما ندهم و مانند بردگان فرار نمی کنم.» آنگاه با صدای بلند فرمود: ای بندگان خدا من به پروردگار خود و پروردگار شما پناه بردم اگر قصد آزار و سنگسار مرا دارید، و به پروردگار خود و شما پناه می‌برم از هر متکبری که به روز حساب ایمان نداشته باشد.
و نیز آن حضرت فرمود: مرگ در حال عزّت بهتر از زندگی با ذلّت است.
در بحث علل غیبت حضرت حجّت علیه السلام در کتاب «مکیال‌المکارم فی فواید الدعاء للقائم(عج)» مطالبی که دلالت بر مقصود داشت گذشتدارد آمده، از جمله اینکه بیعت حکومتی بر گردن ایشان نباشد. مطلبی در این باره نوشته خواهد شد و در سایت مسمار قرار خوهد گرفت، انشالله تعالی.
معراج امام حسین و حضرت حجت علیهماالسلام
بالا بردن به سوی آسمان، فرشتگان هر دو بزرگوار (امام حسین و امام قائم علیهما السلام) را به اذن خداوند متعال به آسمان بالا بردند، چنانکه در قسمت شباهت حضرت قائم – عجل اللَّه فرجه – به ادریس پیامبر صلوات الله علیه در کتاب مکیال‌المکارم گفته شده است. درباره‌ی شباهت پیامبران علی نبینا و آله و علیه السلام با حضرت حجت علیه السلام مطلبی در سایت مسمار انشالله تعالی خواهیم آورد.
ثواب شهادت در راه امام حسین و امام مهدی علیهماالسلام
آرزوی اینکه ای کاش روز عاشورا بودیم و تصمیم به یاری کردن آن حضرت داشتن ثواب شهید شدن با آن حضرت را دارد، آرزوی بودن با امام قائم علیه السلام در زمان ظهور و قصد یاری کردن آن حضرت و جهاد با دشمنان در رکابش نیز ثواب شهادت را دارد، چنانکه درباره هر دو، روایت آمده است که اِن شاء اللَّه تعالی مطلبی نیز خواهیم گفت.
کوچ امام حسین و امام مهدی علیهماالسلام
حسین علیه السلام ترسان از مدینه بیرون رفت و در مکّه نزول کرد، سپس به سوی کوفه حرکت فرمود. حضرت حجّت علیه السلام نیز نظیر همین برایش اتفاق می‌افتد که در خبر صحیحی از امام ابوجعفر باقر علیه السلام آمده: پس سفیانی عدّه ای را به مدینه می‌فرستد، و مهدی علیه السلام از آنجا به سوی مکّه کوچ می‌کند، به ارتش سفیانی خبر می‌رسد که حضرت مهدی علیه السلام به مکّه رفت، لشکری در تعقیب آن حضرت می‌فرستد ولی به او نمی رسند تا اینکه ترسان وارد مکّه شود – به همان روش موسی بن عمران علیه السلام -. لشکر سفیانی در بیداء فرود می‌آید، پس منادی از جانب آسمان ندا می‌کند: یا بَیْداءُ اَبْیِدی الْقَوْمَ؛ ای بیداء این گروه را نابود کن. پس زمین آنها را فرو می‌برد، و فقط سه نفر از آنها باقی می‌ماند که خداوند صورتهایشان را به عقب برمی گرداند، و آنها از قبیله کلب هستند [۱] .
[۱]: بحار الانوار، ۵۲ / ۲۳۸.مصیبتها و یاری خواستن‌های امام حسین و امام زمان علیهماالسلام
مصیبت آن دو بزرگوار سخت ترین مصیبتها است. امّا مصیبت امام حسین علیه السلام که در گفتگوی آدم و جبرئیل آمده که گفت: ای آدم این فرزند تو به مصیبتی دچار می‌گردد که مصیبتها در کنار آن کوچک خواهد بود [۲] .
[۲]: بحار الانوار، ۴۴ / ۲۴۵.امّا قائم علیه السلام از این جهت که مصیبتش طولانی و محنتش شدید است. امام حسین علیه السلام هنگامی که می‌خواست از مکّه به سوی عراق خروج کند، یاری خواست و فرمود: هر آنکه حاضر است جان خود را در راه ما بخشد و خودش را مهیّای لقاء اللَّه نماید، با ما بیاید که انْ شاء اللَّه من فردا حرکت می‌کنم.
امام قائم حجّة بن الحسن عجل اللَّه فرجه نیز هنگامی که در مکّه ظهور می‌کند، یاری می‌طلبد، چنانکه از امام پنجم حضرت باقر علیه السلام در حدیثی طولانی و صحیح چنین آمده:… در آن روز قائم علیه السلام در مکّه است، پشت خود را به بیت اللَّه الحرام تکیه زده و به آن پناه برده، بانگ می‌زند:
ای مردم ما از خداوند یاری می‌جوییم، هر که می‌خواهد ما را اجابت کند که ما خاندان پیغمبر شما هستیم، و نزدیکترین مردم به خدا و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، هر کس درباره آدم با من بحث دارد [بیاید ]که من نزدیکترین افراد به آدم هستم، و هر آنکه درباره نوح با من محاجه دارد، من نزدیکترین کسان به نوح هستم، و هر که درباره ابراهیم با من بحث دارد، من نزدیکترین افراد به ابراهیم هستم، و هر آنکه درباره محمد صلی الله علیه وآله وسلم با من گفتگو دارد، من نزدیکترین افراد به محمد صلی الله علیه وآله وسلم می‌باشم، و هر که درباره پیغمبران بحث دارد بیاید که من نزدیکترین مردم به پیغمبران هستم، مگر نه خداوند در کتاب محکم خود می‌فرماید:
« اِنَّ اللَّهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوْحاً وَ آلَ اِبْراهیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمینَ ذُریَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَمیعٌ عَلیم » [۱] ؛ البتّه خداوند آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برگزید، فرزندانی هستند برخی از نسل برخی دیگر و خداوند شنوای داناست. [۱]: سوره آل عمران، آیه ۳۳.
پس من باقیمانده از آدم و ذخیره از نوح و برگزیده از ابراهیم و پاکیزه خالص از محمد صلی اللَّه علیهم اجمعین می‌باشم. هر آنکه درباره کتاب خدا با من محاجه کند من نزدیکترین مردم به کتاب خدا هستم، و هر که درباره سنّت رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم با من بحث کند من به سنّت رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم از همه نزدیکترم. کسانی که سخن امروز مرا شنیدند آنان را به خدا سوگند می‌باشد – اینکه ما را کمک کنید و کسانی که به ما ظلم می‌کنند از ما منع نمایید، که ترسانیده شدیم و به ما ظلم شد، و از شهر و فرزندانمان رانده شدیم و بر ما سرکشی کردند و از حقّمان کنارمان زدند و اهل باطل بر ما افترا بستند، خدا را خدا را درباره ما، که ما را وامگذارید و یاریمان نمایید که خداوند شما را یاری کند [۲] .
اگر گوش دلمان را بگشاییم و سینه‌مان به نور پروردگار فراخ گردد، ندای امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را در این زمان خواهیم شنید که از اهل ایمان یاری می‌طلبد.
آیا کسی هست که ندای آن حضرت را پاسخ گوید؟ و آیا کمک کننده ای هست؟ یاری کننده ای هست؟ البته یاری کردن در هر زمان به اقتضای همان زمان است، یاری آن حضرت یاری خدا است، یاری رسول خدا(ص) است یاری اولیای خدا است، یاری اسلام و ایمان است، یاری غریب و کمک مظلوم و مضطر و عالِم است، یاری ولیّ نعمت و پدر مهربان است و… عناوین دیگری که بر یاری کردن آن حضرت صادق است.
بدانیم که از جمله اقسام یاری و اعانت آن حضرت به مصرف رساندن مال در راه او؛ چاپ کردن کتابهایی که مربوط به آن حضرت است و به فرزندان و شیعیان ائمه علیهم السلام انفاق نمودن می‌باشد، و نیز کمک کردن یاران آن جناب به مقداری که از مال و جاه و شفاعت (وساطت) و خوش زبانی و امثال اینها از مصادیق یاری کردن آن حضرت است.
[۲]: بحار الانوار، ۵۲ / ۲۳۸. این حدیث در کتابهای متعددی روایت شده، از جمله سید بحرانی در کتاب المحجة از کتاب الغیبه محمد بن ابراهیم نعمانی نقل کرده. نعمانی نیز به سندهای متعددی این حدیث را آورده از جمله از محمد بن یعقوب کلینی از علی بن ابراهیم بن هاشم از پدرش از حسن بن محبوب از عمرو بن ابی المقدام از جابر بن یزید جعفی از امام پنجم حضرت ابوجعفر محمد بن علی باقر علیهما السلام. می گویم: محمد بن یعقوب و علی بن ابراهیم و حسن بن محبوب، جلالت و بزرگواریشان نیازی به بیان ندارد، و تمام علما فضیلت ایشان را اعتراف دارند، و امّا ابراهیم بن هاشم و عمرو بن ابی المقدام و جابر بن یزید نیز حق آن است که از راویان جلیل و مورد اعتماد هستند، به کتاب مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل تألیف عالم ربانی حاج میرزا حسین نوری مراجعه شود.