به کمک نام خدا و با توسل بر حضرت صاحب الزمان علیه السلام. در این مطلب بمناسبت شهادت امام چهارم، علی بن الحسین علیهماالسلام قصد شناخت بسیار جزیی از فضایل و مراتب ایشان را داریم، انشالله تعالی.
شناخت امام چهارم، علی بن الحسین علیهماالسلام
امام علی بن الحسین(ع)، ملقب به زین العابدین و سجاد هستند. کنیه ایشان ابومحمد می‌باشد. پدر گرامی ایشان امام حسین(ع) و مادر ایشان بی بی شهربانو(س) می‌باشند.
ولادت امام سجاد(س) به دو روایت ۵ شعبان یا ۱۵ جمادی‌الاولی سال ۳۸ هجری است. محل تولد ایشان مدینه طیبه می‌باشد. مدت امامت ایشان بعد از شهادت امام سوم حسین بن علی(ع)، ۳۵ سال است. و مدت عمر ایشان همچون پدر گرامیشان ۵۷ سال است.
تاریخ شهادت امام سجاد(ع) ۲۵ ماه محرم الحرام سال ۹۵ هجری با زهر ولید و توسط هشام بن عبدالملک لعنت الله علیه است. مزار امام زین العابدین(ع) در قبرستان بقیع است.
روایات و احادیث درباره‌ی امام سجاد علیه‌السلام
از آدم تا سجاد
مرحوم حضيني و ديگر بزرگان آورده اند:
شخصي به نام عسكر غلام امام محمّد جواد عليه السّلام به نقل از پدرش حكايت كند:
روزی به محضر شريف حضرت علي بن موسي الرّضا عليه السّلام شرف حضور يافتم و عرضه داشتم: يا ابن رسول اللّه! چطور در بين اهل بيت رسول الله صل الله علیه و آله و سلم فقط امام چهارم، حضرت علی بن الحسين عليهماالسّلام به عنوان «سيد العابدين» معروف و مشهور گشته است؟
امام رضا عليه السّلام در جواب فرمود: خداوند متعال در قرآن تصريح نموده است كه بعضي از پيغمبران را بر بعضي از ايشان فضيلت و برتري داده است؛ و ما اهل بيت رسالت نيز همانند انبياء عظام صلوات اللّه عليهم مي‌باشيم. و سپس افزود: و امّا در رابطه با جدّم، علي بن الحسين عليهماالسّلام، كه سؤال كردي:
همانا پدرم از پدران بزرگوارش عليهم السّلام بيان فرموده است: روزي امام علي بن الحسين عليهماالسّلام مشغول نماز بود، كه ناگاه شيطان به صورت يك افعي بسيار هولناكي، با چشم‌هاي سرخ از درون زمين آشكار شد و خود را به محراب عبادت آن حضرت نزديك كرد. [۱].
وليكن امام سجاد علیه السلام كمترين حسّاسيتی در برابر آن موجود وحشتناك نشان نداد و ارتباط خود را با پروردگار متعال خود قطع نكرد.
افعی دهان خود را نزديك انگشتان پاي آن حضرت آورد و آتشي از دهانش خارج ساخت كه بسيار وحشتناك بود، ولي حضرت با آرامش خاطر و خيالي آسوده به نماز خود ادامه می‌داد و توجّهی به آن نداشت. در همين حال كه شيطان با آن حالت ترسناك مشغول اذيت و آزار بود، ناگهان تيری سوزاننده از سمت آسمان آمد و به آن ملعون اصابت كرد.
هنگامي كه تير به او خورد، فريادی كشيد و به همان حالت و شكل اوّليه خود بازگشت و كنار امام سجّاد، زين العابدين عليه السّلام ايستاد و اظهار داشت: شما سيد و سرور عبادت كنندگان هستي؛ و چنين نامي تنها زيبنده و شايسته شما مي‌باشد.
سپس در ادامه كلام خود افزود: من شيطان هستم؛ و تمام عبادت كنندگان را از زمان حضرت آدم تاكنون فريب و بازي داده‌ام و كسي را از تو قوي تر و پارساتر نيافته ام. و پس از آن شيطان از نزد امام سجّاد عليه السّلام خارج شد و حضرت بدون آن كه به او توجّهي داشته باشد، به نماز و نيايش خود با پروردگار متعال خويش ادامه داد. [۲].
[۱]: در احاديث شريفه وارد شده است: ملائكه به هر شكلي غير از سگ و خوك در مي‌آيند، ولي شيطان و جنّي‌ها مي‌توانند به هر شكلي حتّي سگ و خوك در آيند.[۲]: هداية الكبري
حضيني: ۲۱۴، س ۱۱، بحارالانوار: ج ۴۶، ص ۵۸، ح ۱۱، به نقل از مناقب ابن شهر آشوب.
منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام زين العابدين؛ عبداللّه صالحي.
اثرات دستگيری بر بدن
آقا حضرت امام محمدباقر عليه السلام در احوالات پدر بزرگوارشان حضرت امام زين العابدين عليه السلام فرمود: وقتی كه پدرم به شهادت رسيد و خواستم پيكر مطهر آن حضرت را غسل بدهم، يك عده از اصحاب و اهل خانه را كنار پيكر مطهر خواستم.
وقتی بدن مقدس حضرت برهنه شد و آماده‌ی غسل گرديد، همه چشمشان به مواضع سجده‌ی آن حضرت افتاد، كه در اثر سجده‌های طولانی، پوست‌های پيشانی و سر زانو و كف پا و كف دست‌های آن جناب سفت شده و پينه بسته بود، زيرا كه آن حضرت در هر شبانه روز هزار ركعت نماز می‌خواند و سجده‌های خيلی طولانی به جا می‌آورد. وقتي كه به پشت و سر شانه‌های پدرم چشمشان افتاد، اثراتی مثل جای طناب ديده می‌شد وقتی كه علت را پرسيدند؟!
گفتم: به خدا قسم كسی غير از من علت آن را نمي داند، اگر پدرم زنده بود، هيچ وقت اين سر را نمی‌گفتم. ولي حالا كه شهيد شده می‌گويم. شب‌ها كه از نيمه می‌گذشت و اهل و عيال همه خواب می‌رفتند، پدرم وضو می‌گرفت و دو ركعت نماز می‌خواند و بعد هر چه آذوقه در منزل بود جمع می‌كرد و در كيسه‌ای می‌ريخت و آن را روی شانه می‌گذاشت و از خانه بيرون مي‌آمد و به طرف محله‌هاي فقيرنشين مي‌رفت و آن غذاها را بين بيچاره‌ها و تهي دست‌ها تقسيم مي‌كرد.
كسي او را نمي شناخت، فقط مي‌دانستند كسي آمده و بين آنها چيزي عنايت كرده و هر شب منتظر آن حضرت بودند و درب خانه‌هاي خودشان را باز مي‌گذاشتند تا سهميه‌هاي شان را مقابل خانه هايشان بگذارد و اين برآمدگي و كبودي‌هايي كه بر سر شانه و پشت پدرم مي‌بينيد، همه اثرات همان محموله‌هايي است كه براي فقرا و تهي دست‌ها مي‌برد. [۱].
[۱] مستدرك ۷ / ۱۸۲.منبع: داستان‌هايي از اخلاق و رفتار امام سجاد زين العابدين؛ علي ميرخلف زاده؛ محمد و آل محمد صلي الله عليه و آله و سلم چاپ اول تابستان ۱۳۸۳.
ارزش مجالس صالحان
مجالس الصالحين داعية الي الصلاح و آداب العلماء زيادة في العقل. [۱]: مجلس‌های شايستگان، دعوت كننده به سوی شايستگی است و آداب دانشمندان، فزونی در خرد است.
[۱]: تحف العقول، ص ۲۸۳منبع: سيره و سخن پيشوايان؛ محمد علي كوشا؛ انتشارات حلم چاپ اول زمستان ۱۳۸۴.
اخلاق مؤمن
ان من أخلاق المؤمن الانفاق علي قدر الاقتار، والتوسع علي قدر التوسع، و انصاف الناس من نفسه، و ابتداؤه اياهم بالسلام.[۱]: بی‌گمان از اخلاق مؤمن، هزينه كردن به اندازه نيازمندي و تنگ معاشي، و گشاده دستي به اندازه فراخ معاشي، و حق دادن به مردم از سوی خود، و پيشدستی كردن بر سلام گفتن به ايشان است.
[۱]: اصول كافي، ج ۳، ص ۳۳۸.منبع: سيره و سخن پيشوايان؛ محمد علي كوشا؛ انتشارات حلم چاپ اول زمستان ۱۳۸۴.
ارزش دعا
چيزی همچون دعا كردن به هنگام بلا، برای بنده كارگشا نيست؛ زيرا هرگاه بلايی نازل شود، استجابت آن در پی‌اش مي‌آيد. [۱].
[۱]: تاريخ دمشق، ج ۴۱، ص ۳۸۲.منبع: امام سجاد از ديدگاه اهل سنت؛ علي باقر شيخاني؛ مركز پژوهش‌هاي اسلامي صدا و سيما چاپ اول زمستان ۱۳۸۵.
«یادمان نرود بلایی بالاتر از غیبت امام زمان(عج) ما نیست. حضرت ولی‌عصر(عج) در کنار ما حاضر هستند احوال ما را می‌دانند. با خوشی ما خوشحال و با غمگینی و ناراحتی ما ناراحت می‌شوند. در نامه‌ی حضرت ولی‌عصر(عج) به شیخ مفید گفته شد داشتیم که گناهان ما مارا از امام دور و ظهور را تاخیر می‌اندازد. در مقابل اعمال صالح و خوبی ما را به امام عصر(عج) نزدیک و ظهور را نزدیک می‌گرداند. پس همه با هم با حال اضطرار و در شبانه روز برای ظهور حضرت دعا کنیم.»
برای مطالعه‌ی نامه‌ی امام زمان(عج) به شیخ مفید کلیک بفرمایید.
بزرگتر از گناه
امام علی بن الحسين عليه السلام فرمودند: از شادماني به گناه اجتناب كن زيرا اظهار خوشحالي به گناه بزرگتر از ارتكاب آن است. [۱].
[۱] بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۱۵۹.منبع: پنجاه و هفت درس زندگي از سيره عملي حضرت امام سجاد؛ گردآوري و انتخاب حميدرضا كفاش؛ عابد؛ چاپ اول بهار ۱۳۸۱.
ارزش اوليای خدا
عبدالملك مروان خليفه‌ی ناپاك و باطل در دوران خلافت خويش، يك سال در مراسم حج مشغول طواف بود و امام زين العابدين عليه السلام نيز پيشاپيش او سرگرم طواف بود و ابدا توجه و اعتنايي به او نداشت. عبدالملك كه تا آن زمان حضرت را از نزديك نديده بود و او را به قيافه نمي شناخت، به اطرافيانش گفت:
– اين مرد كيست كه جلوتر از ما طواف مي‌كند و ابدا احترام مقام ما را لحاظ نمي كند؟!
گفتند: «او علی بن الحسين است. »
عبدالملك مغرورانه گفت: «او را نزد من بياوريد و خود در كناري نشست. »
هنگامي كه حضرت را نزد او آوردند گفت: ای علی بن الحسين! من كه قاتل پدر تو نيستم! چرا به ما كم توجهی می‌كنی و نزد ما نمی‌آيی؟!
امام عليه السلام فرمود: قاتل پدرم دنيای پدرم را گرفت ولي پدرم آخرت او را تباه كرد و تا ابد او را جهنمي نمود. اينك اگر تو هم دوست داري مثل قاتل پدرم باشي، باش!
عبدالملك كه دانست با مردي محكم و استوار مقابل شده است، دست و پاي خود را جمع كرد و گفت: نه مقصودم اين است كه نزد ما آيی و از امكاناتی كه در دست ماست بهرمند شوی. ما مي‌توانيم از نظر ثروت و مال تو را بي نياز كنيم.
در اين هنگام امام عليه السلام روی زمين نشست و دامن لباس خود را پهن كرد و فرمود: خدايا قدر و ارزش اولياي خود را به كوردلان نشان بده.
ناگهان ديدند كه دامن امام عليه السلام پر از جواهرات و گهرهای درخشان و گران بها شده كه همه‌ی چشم‌ها را خيره مي‌كند.
– خداوندا! اينها را از من بگير كه مرا نيازي به اينها نيست!
ناگهان تمامي اموال و جواهرات از ديدگان غائب شد. عبدالملك از مشاهده ي اين كرامت باهره و مقام امام عليه السلام سر به خجلت فرود آورد. [۱].
[۱] قطب راوندي، الخرايج و الجرايح، ص ۲۳۲ – مقدس اردبيلي، حديقة الشيعه، ص ۵۱۷ – مجلسي، بحارالانوار، ج ۴۶، ص ۱۲۰.
منبع: كرامات و مقامات عرفاني امام سجاد؛ سيد علي حسيني قمي؛ نبوغ؛ چاپ دوم ۱۳۸۱.
امام سجاد و مهدویت
به سندی صحیح از عمّار ساباطی آمده است که گفت: به حضرت امام صادق علیه السلام عرضه داشتم اگر حکومت به دست شما رسد چگونه حکم خواهید کرد؟ فرمود: به حکم الهی و به حکم داوود، پس هرگاه بر ما قضیّه ای پیش بیاید که حکم آن نزد ما حاضر نباشد، روح القدس آن را به ما القاء خواهد کرد.
و نیز به سند خود از جُعَید هَمْدانی از حضرت علی بن الحسین علیهما السلام روایت کرده است که گفت: از آن حضرت پرسیدم روی چه مبنایی حکم می‌فرمایید؟ فرمود به حکم آل داوود، و اگر کاری بر ما دشوار گردد، روح القدس برایمان خواهد آورد.
اصول کافی؛ ۲/۲۴۹.
در کتاب دارالسَّلام به نقل از بصائر الدرجات از ابوحمزه ثمالی روایت کرده است که: امام چهارم علی بن الحسین علیه السلام به او فرمود: ای ابوحمزه پیش از طلوع آفتاب هرگز مخواب که برایت خوش ندارم، به تحقیق که خداوند در آن وقت روزیهای بندگان را تقسیم می‌کند و بر دست ما آنها را جاری می‌سازد.
بلاء آن حضرت (ابتلا به مصیبتها)
شیخ صدوق به سند خود از حضرت سیدالساجدین علی بن الحسین علیهما السلام روایت کرده که فرمود: در حضرت قائم از هفت پیغمبر نشانه هست. (تا آنجا که فرمود) و امّا از ایوب، فرج و گشایش پس از ابتلا.
کمال الدین، ۱/۳۳۲.
جمع شدن یاران دین از فرشتگان و جنّیان و سایر مؤمنان
از حضرت علی بن الحسین و فرزندش علیهم السلام روایت است که فرمودند: مفقودان؛ گروهی هستند که از رختخوابشان مفقود و سپیده دم در مکّه حاضر می‌شوند و این است معنی آیه: « اَیْنَما تَکُونُوا یَاْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمیعاً » و آنها اصحاب قائم علیه السلام هستند.
البرهان، ۱ / ۱۶۲.
دفع بلایا
از سیدالعابدین امام سجاد علیه السلام روایت است که فرمود: هنگامی که قائم بپاخیزد خداوند عزّ و جل از شیعیان ما آفت و بیماری را دور می‌گرداند و دلهایشان را مانند قطعه ای آهن قرار می‌دهد.
بحار الانوار، ۵۲ / ۳۱۶.
غیبت و جدا شدن خوب از بد
از حضرت علی بن الحسین علیه السلام روایت شده که فرمود: برای قائم ما دو غیبت است که یکی از دیگری طولانی تر است، امّا اولی شش روز [۵] یا شش ماه و یا شش سال است و امّا دوّمی مدّتش آنقدر طولانی می‌شود تا اینکه بیشتر آنهایی که معتقد به این امر هستند از آن برگردند پس بر این امر ثابت نمی ماند مگر کسی که یقینش قوی و معرفتش صحیح باشد و در دلش از آنچه ما قضاوت کردیم ناراحتی پیش نیاید و تسلیم ما اهل بیت باشد.
[۵]: علامه مجلسی – رضوان اللَّه علیه – می‌گوید: « شش روز » شاید اشاره به اختلاف احوال حضرتش در زمان غیبت باشد، چه اینکه در طول شش روز هیچ کس بر ولادت حضرتش مطلع نشد مگر افراد بسیار مخصوصی از نزدیکان، آنگاه پس از شش ماه دیگرانی از خواص بر این امر مطلع شدند، سپس بعد از ۶ سال هنگام وفات پدر بزرگوارش علیه السلام امر حضرت بر بسیاری از خلایق آشکار شد. یا اشاره است به اینکه پس از امامت حضرت تا شش روز تنها یک نفر از ایشان مطلع شد، آنگاه پس از شش ماه امر ایشان منتشر گردید، و بعد از شش سال امر سفراء و نواب خاص ظاهر و آشکار گشت. و احتمال قوی تر این است که این عبارت اشاره به زمانهای مختلفی است که برای غیبت حضرت علیه السلام اندازه گیری شده و بداءپذیر است… (مؤلف).کمال الدین، ۱ / ۳۲۳.
قوّت یافتن ابدان و دلهای مؤمنین هنگام ظهور
بر این معنی دلالت دارد روایتی که در بحار از خصال به سند خود از حضرت سیّد الساجدین علی بن الحسین علیهما السلام آورده که فرمود: هنگامی که قائم ما عجّل اللَّه فرجه بپاخیزد، خداوند عزّ و جل از شیعیان ما آفات را دور می‌سازد و دلهایشان را مانند قطعه ای از آهن قرار می‌دهد و نیروی هر یک از مردانشان را به مقدار چهل مردمی گرداند و آنها حکام و سران زمین خواهند بود.
بحار الانوار، ۵۲ / ۳۱۶.
یکی از وجه‌های تشبیه
امّا حضرت علی بن الحسین علیه السلام: بارزترین صفاتش عبادت می‌باشد، که به « زین العابدین » و « سیّد العابدین » و « ذو الثّفنات » نامیده شد، وجه نامیده شدنش به « ذو الثّفنات » این بود که بینی آن حضرت ساییده، و پیشانی و زانوها و کف دستهایش از اثر عبادت مداوم برآمدگی پیدا کرده بود، چنانکه در خبری از حضرت ابوجعفر باقر علیه السلام از فاطمه بنت علی بن ابی طالب علیه السلام آمده که از یکی از کنیزان امام سجاد علیه السلام راجع به حالات آن حضرت پرسید، در جواب گفت: مختصر کنم یا مفصل بگویم؟ گفت: مختصر کن، گفت: هیچگاه در روز برایش غذا نبردم و در شب رختخواب نگستردم.
بحار الانوار، ۴۶ / ۶۲.
کشف علوم برای مؤمنین
این کشف و پرده برداری بی سابقه از علوم و معارف جز در زمان ظهور نخواهد بود. در بصائر به سند خود از سعد بن طریف از اصبغ بن نباته آورده که گفت: امیرالمؤمنین علیه السلام چنان بود که هرگاه مردی در پیشگاه حضرتش قرار می‌گرفت به او می‌فرمود:
فلانی، آماده سفر آخرت باش و برای خودت هر چه می‌خواهی مهیا کن که در فلان روز، فلان ساعت بیماری تو فرا می‌رسد و سبب بیماری تو چنین و چنان است، و در فلان ماه، فلان روز، فلان ساعت خواهی مرد. سعد
می گوید: این سخن را برای امام باقر علیه السلام تعریف کردم، فرمود: همین طور است. عرض کردم: فدایت شوم پس چرا شما برای ما این خبرها را نمی فرمایید تا ما آماده سفر آخرت شویم؟ فرمود: این درب را علی بن الحسین علیه السلام بست تا زمانی که قائم ما علیه السلام بپاخیزد.
بصائر الدرجات، ۶ / ۲۶۲.
شب معراج و نور ائمه علیهم‌السلام
در وصف شب معراج از رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم چنین آمده:… ای محمد، می‌خواهی آنها را ببینی؟ گفتم: آری پروردگارا؛ پس خداوند فرمود: به پیش رویت برخیز. برخاستم پیش رفتم ناگاه علی بن ابی طالب و حسن بن علی و حسین بن علی و علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و حجّت قائم بودند و او مهدی در میان آنان مانند ستاره درخشان بود [۲] …
غایة المرام، ۱۸۹.
هرچه خدا بخواهد
حضرت علی بن الحسین علیهما السلام فرموده است: قائم ما در یکی از سالها برای ادای کامل حقوق مردم قیام خواهد کرد.
امام کاظم علیه السلام فرمود: قائم بدون سفیانی قیام کند؟ به درستی که امر قائم علیه السلام حتمی از خداوند است، و قائم نخواهد بود جز با بودن سفیانی. عرض کردم: فدایت شوم، پس در این سال است؟ فرمود: هر چه خدا خواهد؛ گفتم: آیا در دوران عمر من به حکومت می‌رسد؟ فرمود: خدا هر چه خواهد انجام دهد.
بحار الانوار، ۵۲ / ۱۸۲.
تحمل احادیث
علی بن الحسین علیه السلام فرموده است: برای مردم با آنچه می‌شناسند حدیث گویید، و آنچه را طاقت ندارند برایشان بار ننمایید، که آنها را به ما مغرور سازید.
غیبت نعمانی، ۱۴.
و در روایت دیگری از امام صادق علیه السلام آورده که فرمود: هر که حدیث دشوار ما را پوشیده دارد، خداوند آن را نوری بین دیدگانش قرار دهد و در بین مردم عزّتش بخشد. و هر کس حدیث کوچک ما را فاش کند نمی میرد تا اینکه اسلحه او را بگزد یا با حیرت خواهد مرد.
غیبت نعمانی، ۱۵.
از حضرت ابی عبداللَّه صادق علیه السلام روایت شده از پدرش از علی بن الحسین علیهم السلام که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: همانا محبوبترین کارها نزد خداوند عز و جل خوشی رساندن به مؤمنین می‌باشد.
کافی، ۱ / ۱۸۹.
ای فرشتگان در حق دعا کننده
از حضرت سیّدالساجدین علی بن الحسین علیهما السلام به سند صحیحی آورده که فرمود: همانا فرشتگان اگر بشنوند که مؤمن برای برادر مؤمنش در غیاب او دعا می‌کند یا به خوبی یادش می‌نماید گویند: خوب برادری هستی برای برادرت، برایش به نیکی دعا می‌کنی در حالی که از تو غایب است، و از او به خوبی یاد می‌آوری، خدای عز و جل دو برابر آنچه برایش خواستی به تو عنایت فرماید، و دو چندان که او را به نیکی یاد کردی بر تو ثنا گوید.
کافی، ۲ / ۵۰۸.
انتظار فرج و ظهور حضرت صاحب‌الزمان(عج)
از حضرت سیّد العابدین علیه السلام است که فرمود: « انتظار فَرَج از عظیم ترین فَرَج است ».
کمال الدین، ۱ / ۳۲۰ باب ۳۱ ذیل ح ۲
همچنین از ابوخالد کابلی آمده که گفت: بر سرورم حضرت علی بن الحسین زین العابدین علیه السلام وارد شدم و به او عرضه داشتم:
ای فرزند رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم مرا خبر ده از کسانی که خدای عز و جل طاعت و دوستی آنان را فرض دانسته و پیروی از ایشان را پس از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم بر بندگانش واجب کرده است.
به من فرمودند: ای کابلی به درستی که اولی الامری که خدای عز و جل آنان را امامانی برای مردم قرار داده و طاعتشان را بر آنها واجب نموده: امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب سپس حسن، سپس حسین دو فرزند علی بن ابی طالب بوده اند آنگاه امر (امامت) به ما رسیده است. آنگاه ساکت شدند.
من گفتم: ای سرور من برای ما روایت شده که امیرالمؤمنین علیه السلام فرموده: البته زمین را حجّتی برای خدای عز و جل بر بندگانش خالی نمی ماند پس حجّت و امام بعد از تو کیست؟
آن حضرت علیه السلام فرمود: پسرم محمد است و اسم او در تورات باقر می‌باشد، علم او می‌شکافد، شکافتنی، او حجّت و امام بعد از من است، و پس از محمد پسرش جعفر می‌باشد که نامش نزد اهل آسمان صادق است.
عرضه داشتم: ای سرور من چگونه اسم او صادق شده و حال آنکه همه شما صادق (راستین) هستید؟
فرمودند: پدرم از پدرش مرا حدیث گفت که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: هرگاه فرزندم جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب متولد شد او را صادق بنامید، که پنجمین از فرزندانش کسی که اسمش جعفر خواهد بود که با دروغ بستن بر خدای عز و جل جرئت کند و مدّعی امامت گردد، پس او نزد خداوند، جعفر کذّاب و افترا زننده بر خدای عز و جل است، و ادّعا کننده منصبی که شایستگی آن را ندارد، مخالفت کننده با پدر، و حسادت ورزنده بر برادرش خواهد بود، آن کسی است که می‌خواهد هنگام غیبت ولّی خدای عز و جل پرده (غیبت) خداوندی را کنار زند.
سپس حضرت علی بن الحسین علیه السلام به شدت گریست، آنگاه فرمود: گوئیا جعفر کذّاب را می‌بینم که ستمگر زمان خویش را بر بازرسی امر ولیّ خداوند و آنکه در حفظ الهی غایب است برانگیخته، و حرمت پدرش را هتک نموده باشد به خاطر جهل و ندانستن ولادت او، و از روی حرص بر کشتن او اگر بر وی دست یابد، به جهت طمع کردن در میراثش تا آن را بدون اینکه حقّی در آن داشته باشد بگیرد.
ابوخالد گوید: عرضه داشتم: ای فرزند رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم آیا آن کار شدنی است؟
فرمودند: آری، به پروردگارم سوگند، به درستی که این مطلب نزد ما نوشته شده است در طوماری که محنت‌هایی که بعد از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم بر ما وارد می‌شود در آن ضبط گردیده است.
ابوخالد گوید: عرضه داشتم: ای فرزند رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم سپس چه خواهد شد؟
آن حضرت علیه السلام فرمودند: سپس غایب ماندن ولیّ خدای عز و جل دوازدهمین جانشین رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و امامان پس از او، طولانی خواهد گشت، ای ابوخالد به درستی که اهل زمان غیبت او که امامتش را باور دارند و منتظر ظهور اویند از مردم همه زمانها بهترند، زیرا که خدای تبارک و تعالی آن چنان عقل‌ها و فهم‌ها و شناختی به آنها عنایت کرده که غیبت نزد آنان همچون دیدن باشد، و آنان را در آن زمان به منزله کسانی قرار داده است که در پیشگاه رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم با شمشیر جهاد کرده اند، آنان به حق مخلص‌اند و راستی که شیعیان ما هستند و دعوت کنندگان به دین خدای عز و جل در پنهان و آشکار می‌باشند.
کمال الدین، ۱ / ۳۱۹.
درباره‌ی سفیانی
در مورد سفیانی: در بحار از حضرت سیّد العابدین علی بن الحسین علیه السلام آمده که در بیان علائم ظهور حضرت قائم علیه السلام فرمودند:
« پیش از خروج او علیه السلام خروج مردی به نام عوف سلمی در سرزمین جزیره خواهد بود که پناهگاهش تکریت و کشته شدنش در مسجد دمشق واقع می‌گردد، سپس خروج شعیب بن صالح از سمرقند پیش می‌آید. آنگاه سفیانی ملعون از وادی یابس خروج می‌کند، و او از فرزندان عتبة بن ابی سفیان است، و چون سفیانی آشکار شود مهدی علیه السلام مخفی می‌گردد سپس بعد از آن خروج خواهد فرمود ».
بحار الانوار، ۵۲ / ۲۱۳.
صبر بر اذیت و تکذیب و سایر محنت‌ها
از حضرت ابوجعفر امام باقر علیه السلام روایت آمده که فرمود: هنگامی که فوت علی بن حسین علیهماالسلام نزدیک شد مرا به سینه گرفت و فرمود: پسرم تو را سفارش می‌کنم به آنچه پدرم هنگام رحلت مرا سفارش کرد، و یاد فرمود که پدرش او را به آن سفارش کرده بود: پسرم بر حق صبر کن هر چند که تلخ باشد.
اصول کافی، ۲ / ۹۱، باب الصبر، ح ۱۳.
منابع:
- مکیال المکارم محمدتقی موسوی اصفهانی
- دانشنامه‌ی امام سجاد علیه السلام-ناشر: پایگاه نخصصی عاشورا