در ایام ولادت با سعادت علت خلقت، حضرت زهرا (س) هستیم. تیم رسانه ای حسینیه فاطمة الزهرا (س) تصمیم گرفته است به این مناسبت مشروحی از خطبه فدکیه این بانوی بزرگوار را در این گزارش بیاورد. امیدواریم این خطبه برای شما عزیزان مفید باشد و ادامه دهنده راه ایشان در مبارزه با غاصبان ولایت علی (ع) باشیم.

این خطبه در مسجد مدینه، چند روز پس از شهادت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله و غصب فدک، در حضور مهاجرین و انصار و ابوبکر  ملعون و عمر ملعون  ایراد شد. متن بر اساس معتبرترین منابع (بحارالانوار، الاحتجاج طبرسی، بلاغات النساء) آورده شده است.

متن عربی کامل خطبه فدکیه

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى مَا أَنْعَمَ، وَلَهُ الشُّكْرُ عَلَى مَا أَلْهَمَ، وَالثَنَاءُ بِمَا قَدَّمَ، مِنْ عُمُومِ نِعَمٍ ابْتَدَأَهَا، وَسُبُوغِ آلَاءٍ أَسْدَاهَا، وَتَمَامِ مِنَنٍ أَوْلَاهَا، جَمَّ عَنِ الْإِحْصَاءِ عَدَدُهَا، وَنَأَى عَنِ الْجَزَاءِ أَمَدُهَا، وَتَفَاوَتَ عَنِ الْإِدْرَاكِ أَبَدُهَا، وَنَدَبَهُمْ لِاسْتِزَادَتِهَا بِالشُّكْرِ لِاتِّصَالِهَا، وَاسْتَحْمَدَ إِلَى الْخَلَائِقِ بِإِجْزَالِهَا، وَثَنَّى بِالنَّدْبِ إِلَى أَمْثَالِهَا…

…ثُمَّ قَالَتْ سلام‌الله‌علیها: أَيُّهَا النَّاسُ، اعْلَمُوا أَنِّي فَاطِمَةُ وَأَبِي مُحَمَّدٌ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ، أَقُولُ عَوْداً وَبَدْءاً، وَلاَ أَقُولُ مَا أَقُولُ غَلَطاً، وَلاَ أَفْعَلُ مَا أَفْعَلُ شَطَطاً. ﴿لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَؤُوفٌ رَحِيمٌ﴾ فَإِنْ تَعْزُوهُ وَتَعْرِفُوهُ تَجِدُوهُ أَبِي دُونَ أَبِيكُمْ، وَأَخَا ابْنِ عَمِّي دُونَ رِجَالِكُمْ، وَلَنِعْمَ الْمَعْزِيُّ إِلَيْهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ…

…أَيْنَ مَضَوْا عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ: ﴿وَوَرِثَ سُلَيْمَانُ دَاوُودَ﴾ وَقَوْلِهِ فِي مَا اسْتَوْدَعَ إِبْرَاهِيمَ: ﴿إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَاماً﴾ وَخَبَرِ زَكَرِيَّا: ﴿فَهَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ وَلِيّاً يَرِثُنِي وَيَرِثُ مِنْ آلِ يَعْقُوبَ﴾

فَقُلْتُمْ: لاَ مِيرَاثَ لَنَا! أَفَحُكْمَ الْجَاهِلِيَّةِ تَبْغُونَ؟ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُكْماً لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ؟ أَفَلاَ تَعْلَمُونَ؟ بَلَى قَدْ وَضَحَ الْحَقُّ لِمَنْ نَظَرَ!

وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ أَنِّي فَاطِمَةُ وَأَبِي مُحَمَّدٌ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ… فَبَلِّغُوا عَنِّي السَّلاَمَ، أَنِّي أَشْهَدُ اللَّهَ وَكَفَى بِهِ شَهِيداً، وَأَشْهَدُ مَلاَئِكَتَهُ وَحَمَلَةَ عَرْشِهِ وَسُكَّانَ سَمَاوَاتِهِ وَأَرْضِهِ، أَنَّكُمْ قَدْ ظَلَمْتُمُونِي وَظَلَمْتُمْ أَبِي وَبَعْلِي وَبَنِيَّ… وَاللَّهِ لأَدْعُوَنَّ عَلَيْكُمْ فِي كُلِّ صَلاَةٍ أُصَلِّيهَا، حَتَّى يَأْخُذَ اللَّهُ لِي وَلِوُلْدِي حَقَّنَا مِنْكُمْ، وَلَيْسَ ذَلِكْرُهُ عَلَى اللَّهِ بِعَزِيزٍ…

ترجمه روان و کامل خطبه فدکیه

حضرت زهرا(س) پس از حمد و ثنای الهی و بیان توحید و نبوت، فرمودند:

«ای مردم! بدانید که من فاطمه‌ام و پدرم محمد مصطفی است. آنچه می‌گویم تکرار می‌کنم و از ابتدا تا انتها می‌گویم، نه در سخنم خطایی است و نه در عملم ناروایی. خداوند رسولی از جنس خودتان برایتان فرستاد که بر او سخت است شما در رنج باشید، بر هدایت شما حریص است و به مؤمنان رئوف و مهربان. اگر او را بشناسید و نسبش را بدانید، می‌بینید که او پدر من است نه پدر شما، و برادر پسرعموی من است نه مردان شما — و چه نیکو برادری بود برای پسرعمویش (علی)! صلی‌الله‌علیه‌وآله.

شما کجا رفتید از این آیات قرآن؟ خداوند فرمود: «سلیمان از داود ارث برد» و در داستان ابراهیم فرمود: «من تو را امام مردم قرار دادم» و زکریا دعا کرد: «پروردگارا! از طرف خودت به من جانشینی عطا کن که از من و از خاندان یعقوب ارث ببرد»

اما شما گفتید: «ما ارث نمی‌بریم»! آیا حکم جاهلیت را می‌جویید؟ و چه کسی بهتر از خدا حکم می‌کند برای مردمی که یقین دارند؟ آیا نمی‌دانید؟! بله، حق برای کسی که بنگرد روشن است!

شما می‌دانید که من فاطمه‌ام و پدرم محمد مصطفی است… به خدا سوگند در هر نمازی که می‌خوانم بر شما نفرین می‌کنم تا خداوند حق من و فرزندانم را از شما بستاند و این کار بر خدا دشوار نیست…»

پایان خطبه

حضرت در پایان با گریه شدید فرمودند: «خدایا! تو خود گواهی که اینان به من و پدرم و شوهرم و فرزندانم ستم کردند… و من صبر می‌کنم، ولی صبری که همراه با بی‌زاری از ظالمان است…»

این خطبه اوج بلاغت، استدلال قرآنی و اعتراض مظلومانه حضرت زهرا(س) است که تاریخ را برای همیشه تکان داد.

منابع معتبر که به این خطبه اشاره داشته اند.

#	کتاب	نویسنده	قرن هجری	توضیح
۱	بلاغات النساء	ابوالفضل احمد بن ابی‌طاهر طیفور (متوفای ۲۸۰ ق)	سوم	قدیمی‌ترین منبع موجود که خطبه را کامل نقل کرده است
۲	الاحتجاج	شیخ طبرسی (متوفای ۵۴۸ ق)	ششم	از مهم‌ترین و معتبرترین منابع شیعه
۳	بحارالانوار	علامه محمدباقر مجلسی (جلد ۲۹ و ۴۳)	یازدهم	جامع‌ترین نقل با سند و شرح
۴	شرح نهج‌البلاغه	ابن ابی‌الحدید معتزلی (متوفای ۶۵۶ ق)	هفتم	عالم بزرگ اهل سنت — خطبه را به‌طور کامل آورده و بلاغت آن را ستوده
۵	الإمامة والسیاسة	ابن قتیبه دینوری (متوفای ۲۷۶ ق) — اهل سنت	سوم	اشاره به اصل خطبه و محتوای آن
۶	مقتل الحسین	خوارزمی (متوفای ۵۶۸ ق)	ششم	نقل کامل خطبه
۷	دلائل الإمامة	محمد بن جریر طبری شیعی (قرن پنجم)	پنجم	نقل با سند
۸	کشف الغمة فی معرفة الأئمة	اربلی (متوفای ۶۹۳ ق)	هفتم	نقل کامل
۹	مناقب آل أبی‌طالب	ابن شهرآشوب (متوفای ۵۸۸ ق)	ششم	نقل با شرح