۱۰ ذی‌الحجه سال ۱۴۴۲ قمری یعنی عید سعید قربان مصادف شده است با ۳۰ تیر ماه سال ۱۴۰۰ شمسی. عیدی که پایان حج تمتع می‌باشد و حاجیان به قربانی کردن و کمک به فقرا می‌پردازند. در ادامه‌ی این مطلب بمناسبت عید سعید قربان به احادیث و روایات و وجودیت عید قربان خواهیم پرداخت، انشالله تعالی.
نام گذاری عید سعید قربان
از جانب پروردگار دستوری به حضرت ابراهیم علیه السلام نازل شد و آن ذبح فرزندش، اسماعیل علیه السلام بود. پس از سه بار، این موضوع را با پسرش حضرت اسماعیل علیه السلام مطرح می کند. اسماعیل علیه السلام این دستور الهی را با آغوش باز می پذیرد؛ سپس خود را برای اجرای آن آماده می سازد.
پس از مهیا شدن ابراهیم و اسماعیل علیهما السلام برای انجام فرمان خداوند، از جانب پروردگار، قوچی(گوسفند) جهت قربانی فرستاده می شود. سرانجام پدر و پسر از آزمایش الهی، سربلند بیرون می آیند. از آن پس روز دهم ذیحجه به عید قربان نام گذاری شده است و این عید یکی از اعیاد بزرگ اسلامی است.
احادیث و روایات عید سعید قربان
پیامبرحضرت محمّد صلی الله علیه و آله می فرمایند:
« یُغفَرُ لِصاحِبِ الأضحِیَّهِ عِندَ أوَّلِ قَطرَهٍ تَقطُرُ مِن دَمِها؛ »
« با ریختن اوّلین قطره خون قربانی به زمین، صاحب قربانی آمرزیده می شود. »
کتاب من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 214
پیامبر حضرت محمّد صلی الله علیه و آله می فرمایند:
« إنَّما جَعَلَ اللَّهُ الأضحی لِشَبْعِ مَساکِینِکُم مِنَ اللَّحمِ فَأطعِمُوهُم؛ »
« خداوند عید قربان را بر پا نهاد تا مستمندان شما از گوشت سیر شوند؛ پس از گوشت قربانی به ایشان بخورانید. »
ثواب الأعمال، ص 59
امام جعفر بن محمد الصادق(ع) می فرمایند:
اگر شخصی گناهکار نتواند در شب های با برکت ماه رمضان به ویژه شب های قدر، خود را معرض نسیم رحمت الهی قرار دهد و آمرزیده شود، او تا سال آینده بخشوده نمی شود مگر اینکه عرفه را درک کند و از امتیازات آن روز بهره گیرد.
عید قربان و سوره فجر
در آیه ی اول از تفسیر سوره ی فجر(والفجر) چنین نقل شده است؛ اگر الف و لام آن عهد باشد، اشاره به شب معینی است و به تناسب سوگندهای گذشته منظور شب عیدقربان است، که حاجیان از عرفات به « مزدلفه » ( مشعرالحرام ) و بعد از گذراندن شب را در آن وادی مقدس به هنگام طلوع آفتاب به سوی سرزمین منا روان می شوند (این تفسیر در روایاتی که از معصومین نقل شده نیز آمده است).
(1) کسانی که از نزدیک منظره آن شب را در عرفات و مشعر دیده اند، می دانند که چگونه از هر گوشه و کنار هزاران هزار نفر در حال حرکت هستند. انسان احساس می کند که شب با تمام وجودش در آن جا حرکت می کند، درست است که حجّاج در حرکت هستند اما این حرکت عمومی به قدری گسترده است که گویی تمام زمین و زمان در حرکت است.
(1)« نور الثقلین » ، جلد 5 ، صفحه 571
نماز عید قربان
منظور از نماز عید، نماز دو رکعتی است که در«عید فطر» و «عیدقربان» خوانده می شود. اعیاد اسلامی، همراه با نماز، دعا، انفاق و صدقات، غسل و طهارت و . . . است. اینک به توضیح مختصری پیرامون نماز عید قربان می پردازیم.
روز دهم ذی الحجه، روز عید قربان (عید الضحی) و از بزرگترین اعیاد اسلامی است که اعمال و دعاهای خاصی دارد. یکی از نمازها، «نماز عید قربان» است که مثل نماز عید فطر، دو رکعت است و به همان صورت و در همان وقت و با همان شرایط خوانده می شود.
- رکعت اول بعد از خواندن حمد و سوره باید پنج بار تکبیر بگوییم، بعد از هر تکبیر یک قنوت بخوانیم و بعد از قنوت پنجم تکبیر می گوییم و به رکوع می رویم. دو سجده به جا می آوریم و سپس قیام؛
- رکعت دوم چهار مرتبه تکبیر می گوییم و بعد از هر تکبیر، قنوت می خوانیم؛ تکبیر پنجم را می خوانیم و رکوع می رویم و دو سجده و در آخر تشهد و سلام را می خوانیم.
حج حضرت ولی عصر علیه السلام
امام صادق (علیه‌السلام) «مردم، امام خود را، نمی‌یابند. وی در موسم (مراسم حج) حضور پیدا می‌کند. وی آنان را می‌بیند، ولی آنان وی را نمی‌بینند».
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۱۵۰، قم، دار الحدیث، چاپ اول، ۱۴۲۹ق.
امام ششم حضرت جعفر بن محمد الصادق علیه السلام در حدیثی می فرمایند:
« مردم، امام خود را، نمی یابند. وی در موسم(مراسم حج)حضور پیدا می کند. وی آنان را می بیند، ولی آنان وی را نمی بینند. »
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، جلد2، صفحه 150، قم، دارالحدیث، چاپ اول، 1429 قمری
روایتی از أودی درباره ی حج حضرت حجت علیه السلام
علی بن ابراهیم فدکی از اودی روایت کرده است:
من در حال طواف بودم،شوط ششم را تمام کردم، خواستم دور هفتم را آغاز کنم که ناگهان حلقه ای را در سمت راست کعبه دیدم؛ جوانی خوش سیما و خوش بو و هیبت دار را دیدم که با تمام هیبتش از مردم دوری نمی گزید! من زیباتر از کلام و شیرین تر از منطق و خوش نماتر از نشستن او ندیده بودم. رفتم با او سخن بگویم، مردم مرا راندند، پس از بعضی از ایشان پرسیدم: این شخص کیست؟
گفتند: فرزند رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم است، هر سال یک روز برای خواصش ظاهر می شود و با آن ها صحبت می کند.
گفتم: ای آقای من! نیازمند راه نمایی هستم. مرا راه نمایی کن! خدا تو را راه نما شود! پس یک ریگ به من داد و من برگشتم.
یکی از هم نشینانش از من پرسید: فرزند رسول خدا به تو چه داد؟
گفتم: یک «ریگ»دستم را باز کردم دیدم قطعه ای از طلا است!
پس به راهم ادامه دادم ناگه او خود را به من رسانید و فرمود: «(با طلا شدن ریگ) حجت برای تو ثابت شد و حق آشکار گردید و کوری از تو برطرف شد! آیا مرا می شناسی؟»
گفتم: خدایا! نه.
فرمود: «منم مهدی، منم قائم زمان، منم آن کس که زمین را از عدل پر می نماید، بعد از پر شدنش با ظلم و ستم؛ زیرا زمین از حجت الهی خالی نمی ماند…»
طوسی، محمد بن حسن، کتاب الغیبة، محقق، تهرانی، عباد الله، ناصح، علی احمد، ص۲۵۳ – ۲۵۴، قم، دار المعارف الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۱۱ق