در این مطلب قصد بر بیان قطره‌ای از مقامات امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را بیان کنیم. عقل ما از شناخت ذات نورانی امام عصر (ع) و پی بردن به حقیقت وجودش ناتوان است. مقاوم آن حضرت بیرون از اندیشه و فراتر از دانش بشر می باشد، از این رو هیچ اندیشمندی را نرسد که معرف او گردد و هیچ متفکری را نشاید که به تعریف او بپردازد.

چند مورد مقامات امام زمان(ع)

در معرفت نور مقدس آن حضرت باید به مکتب وحی و آنچه خدا درباره وی فرموده مراجعه کرد واز فروغ کتاب سنّت بهره گرفت چنانکه در سلام به امام زمان(ع) آمده است:

«السَّلامُ عَلَيْكَ سَلامَ مَنْ عَرَفَكَ بِما عَرَّفَكَ بِهِ اللّٰه»
سلام برتو، سلام کسی که تو را شناخت به آنچه خدا تو را به آن معرفی کرد.

اکنون برخی از مقامات حضرت بقیه الله(ع) راکه از متون آسمانی و مدارک مکتب وحی استفاده می شود فهرست وار خاطره نشان می سازیم و شرح آنها را به فرصتی دیگر میسپاریم.

 1.نور ربّ

او نور پروردگار است، در آیه 69سوره زمر فرموده:

«واشرقت الارض بنور ربها»
زمین به نور پروردگارش روشن گردد

از کلام حضرت رضا (ع) استفاده می شود مراد از نور رب که روشنگر است امام زمان (ع) ارواحنا فداه می‌باشد. چنانکه فرمودند:

«فاذا خرج اشرفت الارض بنوره»
هنگامی که او ظهور می کند زمین به نور آن بزرگوار روشن گردد.

2.دانش ناب

او سراسر علم و حکمت است، نه اینکه دانش اکتسابی داشته باشد بلکه وجودش علم آفریده شده و خدا او را دانش ناب خلق کرده، عظمت او فراتر از حد دانشمندی است چند صباحی به فراگیری و مطالعه پرداخته و علومی آموخته و عنوان عالم به خود گرفته، زیرا ذات قد پس حضرتش نور علم،, سرشتش همه فروغ دانش است. چنانکه در زیارت آل یاسین می خوانیم:

السلام علیک ایها العلم المنصوب والعلم المنصوب
«سلام بر تو ای پرچم افراشته شده و ای دانش ریخته شده.»

همان گونه که وقتی ریخته گر، مواد مذاب را در قالب می ریزد یا هنگامی که باران می بارد و از ابرها آب فرو می ریزد واژه «صب» به کار می رود درباره حضرت مهدی (ع) نیز کلمه «مصبوب» که اسم مفعول است آمده و فاعل آن خداوند می باشد، یعنی پروردگار جهان روح مطّهر امام عصر (ع) را دانش ناب و نور محض آفریده و چنین تعبیری بیانگر این حقیقت است که حضرتش سراپا نور و سراسر علم معرفت و حکمت می باشد.

3.محرم اسرار الهی

او صاحب راز های خداوند است و اسرار پروردگار نزد وی می باشد چنانکه در زیارتش گوییم:

«السلام علیک یا حافظ اسرار رب العالمین»
سلام بر تو ای نگهدار رازهای پروردگار جهان ها.

در پایان استغاثه به امام زمان (ع) که با جمله «سلام الله الکامل التام » شروع شده خطاب به آن حضرت عرضه می داریم:

«فبحق من اختصکم بامره واژتضاکم لسره»

این جمله می‌رساند یکی از مقام های اختصاصی امام عصر (ع) این است که صاحب سّرالهی می‌باشد زیرا اگر شخص دیگری از آن راز خبر داشت «وار تضاکم لسره» نمی شد پس آنجا مقامی است که به روی جبرییل و میکاییل بسته است، دست عیسی و موسی و ابراهیم (ع) از آن کوتاه است،هیچ یک از فرشتگان و انبیا و اوصیا در آن خلوتگاه راز ربوبی راه ندارند فقط مقام ویژه پیامبر خاتم و اهلبیتش (ع) است.

4.معیار برتری پیامبری

برخی از پیامبران دارای مقام عزم گردیدند و اولواالعزم نامیده شدند مانند حضرت نوح و ابراهیم (ع)، امّا حضرت آدم(ع) در ردیف انبیاء اولواالعزم قرار نگرفت و به این مدال پر افتخار نایل نگردید. خداوند در قرآن مجید فرموده:

 «ولقد عهدنا الی آدم من قبل فنسی و لم نجد له عزما»

عهد به معنای سفارش و توصیه و فرمان است. منظور است نسیان در این آیه فراموشی نیست بلکه وانهادن و ترک کردن یا اهمیت ندادن و توجه نکردن است. عزم به منعنای تصمیم راسخ و اراده استوار و قصد محکم می باشد. بنابراین ترجمه این آیه چنین می شود:

«قطعاً فرمان دادیم به آدم از قبل، پس وانهاد و ترک کرد، و برای او تصمیم قطعی نیافتیم.»

در شرح و تفسیر این آیه و تفاوت انبیاء اولواالعزم با غیر اولواالعزم و مراد از عهد خدا با حضرت آدم (ع) مطالب زیادی نقل شده که الان در صدد بررسی و تحقیق آن نیستیم، فقط اشاره ای به تاویل آیه می نماییم و علت محروم شدن حضرت آدم (ع) را از این مقام توضیح میدهیم.

در کلمات اهل بیت (ع) که بیانگر باطن آیه است حقایقی نهفته که شرحش در این مختصر نگنجد تنها به ترجمه دو حدیث اکتفا میکنیم .