لغت مباهله در اصل از ماده «بهل» بر وزن أهل به معنای رها کردن و قید و بند را از چیزی برداشتن است. در این مطلب بمناسبت مباهله به آیه‌ی مباهله در قرآن و اتفاقات می‌پردازیم، انشالله تعالی.

مفهوم مباهله در آیه قرآن

اول از همه این معنی از لغت را بگویم، در ادبیات هنگامی که حیوانی را به حال خود واگذارند و پستان آن را در کیسه قرار ندهند تا نوزادش بتواند به آزادی از مادر شیر بنوشد به آن «باهَل» می‌گویند. ابتهال در دعاء به معنای تضرع و واگذاری کار به خداست. پس اگر آن را گاهی به معنای «هلاکت و لعن و دوری از خدا» گرفته‌اند به همین دلیل است.

از نظر مفهوم متداول که از آیه‌ی مباهله گرفته شده، به معنی نفرین کردن دو نفر به یکدیگر است. به این ترتیب افرادی درباره‌ی موضوع مهم مذهبی در یک جا جمع شده، به درگاه خداوند تضرع کنند و از او بخواهند که دروغگو را رسوا سازد و مجازات کند.

آیه‌ی مباهله در قرآن

« فَمَن حَاجَّکَ فِیهِ مِن بَعدِ ما جاءَک مِنَ العِلْمِ فَقُلْ تَعالَوا نَدْعُ أَبْناءَنا و أبناءَکمْ و َ نِساءَنا و َ نِساءَکمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أنفُسَکمْ ثُمَّ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللهِ عَلَی الْکاذِبِینَ »

پس هر که با تو، بعد از علم و دانشی که به تو رسیده است، درباره‌ي او(عیسی) به ستیز و محاجّه برخیزد(از قبول حق شانه خالی کند) بگو: بیایید پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و خودمان را(کسی که به منزله خودمان است) و خودتان را بخوانیم، سپس (به درگاه خدا) مباهله و زاری کنیم و لعنت خدا را بر دروغ گویان قرار دهیم.

سوره‌ی آل عمران/۶۱

تاریخ واقعه‌ی مباهله

مباهله در تاریخ ۲۴ ذی‌الحجه سال دهم پس از هجرت اتفاق افتاد.

طرفین مباهله

پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی صل الله علیه و آله و سلم در مقابل بزرگان بخش مسیحی نشین نجران در نقطه‌ی مرزی بین حجاز و یمن بودند.

وقایع قبل از مباهله

• نامه‌ی پیامبر صل الله علیه و آله و سلم به بزرگان نجران و دعوت مردم آن دیار به دین مبین اسلام
• اعزام هیئت نمایندگان نجران به مدینه جهت بررسی دلایل نبوت حضرت رسول صل الله علیه و آله و سلم
• پافشاری نجرانیان به عقاید غلط خود از جمله مقام الوهیّت حضرت مسیح علیه السلام و قانع نشدن از توضیحات پیامبر اسلام صل الله علیه و آله و سلم
• دستور خداوند به مباهله طی آیه‌ي ۶۱ سوره‌ی آل عمران «هرگاه بعد از دانشی که به تو رسیده، کسانی که با تو و محاجّه و ستیز برخیزند. به آنها بگو بیایید. قرزندانمان و فرزندانتان و زنانمان و زنانتان، ما خویشان نزدیک و شما خویشان نزدیک خود را فرا‌خوانیم؛ سپس مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغ‌گویان قرار دهیم.»

وقایع روز مباهله

• حضور نمایندگان نجران و پیامبر اسلام صل الله علیه و آله و سلم با همراهی امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیه السلام به مصداق «أنفسنا»، حضرت زهرای اطهر علیهاالسلام به مصداق «نسائنا»، امام حسن و امام حسین علیهماالسلام به مصداق «ابنائنا» در محل واقعه
• وحشت مسیحیان از این که پیامبر عزیزترین و نزدیک‌ترین کسانِ خود را به میدان مباهله آورده و انصراف از مباهله
• مصالحه بین طرفین و قرارگیری مسیحیان تحت حاکمیت حکومت اسلام

نزول آیه‌ی تطهیر در روز مباهله

پی از عزیمت به محل مباهله پیامبر خدا، حضرت امیرالمومنین، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام را در زیر عبای مبارک جمع کرده و فرمودند:

پروردگارا، هر پیغمبری را اهل بیتی بوده‌است که مخصوص‌ترین خلق به او بوده‌اند. خداوندا، اینها اهل بیت منند. پس شک و گناه را از ایشان برطرف کن و ایشان را پاک کن. در این هنگام جبرئیل نازل شد و آیه‌ی تطهیر را در سأن ایشان فرود آورد:

« همانا خداوند اراده فرمود از شما اهل بیت پلیدی را برطرف فرماید و شما را پاکِ پاک کند. »

نتایج مباهله

• اثبات حقانیت پیامبر صل الله علیه و آله و سلم و دین اسلام
• اثبات فرزندی حسنین علیهم السلام
• اثبات فضیلت آل کسا علیهم السلام
• اثبات وصایت و برتری امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیه السلام