آنچه از آیات و روایات درباره‌ی کیفیت ظهور و چگونگی این مطلب استفاده می‌شود این است که انقلاب حضرت بقية الله(ع) انقلاب دفعی است نه انقلاب تدریجی. در روایات می‌خوانیم که فرموده‌اند کار حضرت(ع) در یک شب تمام می‌شود.

کیفیت ظهور از دید قرآن

در بعضی از روایات فرموده‌اند در شش روز، به این معنی که غلبه در یک شب و
تسلط در شش روز. کلمه ارث که در آیات مربوط به حضرت عجل الله تعالى فرجه الشريف به کار رفته، قاعدتاً باید نکته‌ای را در برداشته باشد:

1. ونريد أن نمن على الذين استضعفوا في الأرض و تجعلهم أئمة و تجعلهم الوارثين.
2. و لقد كتبنا في الزبور من بعد الذكر أن الأرض يرثها عبادي الصالحون.
3. إن الأرض لله نورثها من يشاء من عباده و العاقبة للمتقين.
4. وأورثنا القوم الذين كانوا يستضعفون مشارق الأرض و مغار بها التي بار كنا فيها.

در این چهار آیه که مربوط به حضرت بقية الله(ع) است، کلمه ارث به کار رفته است و شاید نکته‌ی آن این باشد که چنانچه انتقال ارث دفعی و بدون تحمل مشقت است، تسلط شیعه بر جهان به رهبری حضرت بقیة الله(ع) نیز چنین است.

نکته دیگری که در این آیات است و باید فراموش نشود این است که تسلط حضرت حجة روحی فداه بر این جهان به خواست خدا است؛ چنانچه در
آیات دیگری نیز به او تذکر داده شده است و چیزی که به خواست خدا باشد، واقع خواهد شد.

از این آیات نیز استفاده می‌کنیم، که کیفیت تسلط او بر این جهان خرق عادت است و به مشیت الهی، به سنت جاریه‌ای که پروردگار آن را قرار داده، واقع می شود.

مسلم است که این انقلاب دفعی، زمینه لازم دارد و زمینه و اقتضای آن به دست مردم است، مربوط به مردم است و این مردم‌اند که باید لیاقت و استعداد این انقلاب را داشته باشند.

کیفیت ظهور از دیدی روایی

از نظر روایات، این استعداد به دلیل ظلم ظالمان در مردم پیدا خواهد شد. وقتی استثمارگرها بی‌حرمتی به انسان را به انتها برساند و دنیا از ظلم آنان آکنده شود، حال تنفر از ظالم و استعداد پذیرفتن عدالت مطلقه در مردم پیدا خواهد شد.

آن هنگام است که ماده مستعدة قابل انفجار است . همان وقت است که عدالت مطلقه، سرتاسر جهان را فرا خواهد گرفت. روایات فراوانی که بیشتر از سیصد روایت است، به این نکته اشاره دارد.

روایات می گویند: وقتی ظلم سر تا سر جهان را گرفت، حضرت بقية الله خواهد آمد و سراسر جهان را انبوه از عدالت خواهد کرد:

به يملا الله الأرض قسطاً وعدلا بعد ماملئت ظلما و جورا.

نکته ای که باید تذکر داد، این است که این روایات درصدد بیان این نیست که مردم، ظالم و متجاوز خواهند شد و چون حضرت بقیة الله آمد، مردم عادل و غیر متجاوز خواهند شد.

روایات می گوید: وقتی مردم از ظلم دولت‌مردان سر خوردند، وقتی دولت‌ها و ابر قدرت‌ها، ظلم را به انتها رسانیدند، حالت سرخوردگی از ظلم و استعداد قبول عدالت مطلقه در مردم پیدا می‌شود.

آن وقت است که امام زمان(ع) می‌آید و دولت حق، دولت عدالت، دولت فضیلت بر مردم حکم‌فرما می‌شود و آنان با خواست خود با تمایل شدید آن را می‌پذیرند.

همه‌ی انبیاء برای این انقلاب آمدند و آنچه در توان آنان بود، برای این انقلاب جهانی انجام دادند. قرآن می فرماید:

لقد أرسلنا رسلنا بالبينات و انزلنا معهم الكتاب و الميزان ليقوم الناس بالقسط و انزلنا الحديد فيه بأس شديد و منافع للناس
همه انبیاء را با معجزات فرستادیم و با آنان، کتاب، قانون و عدالت بود تا این که مردم، عادل
و غیر متجاوز شوند. با آنان شمشیر نیز بود اسلحه برنده بود تا معاندان لجوج را که پذیرش
حق در آن‌ها نیست، سرجای خود بنشانند، که در آن سختی شدید است، منافع فراوان برای مردم
در بر خواهد داشت.

ولی چون در مردم زمینه کامل برای یک انقلاب جهانی نبود، نتوانستند آن انقلاب را به ثمر برسانند، این انقلاب جهانی سنت پروردگار عالم است و باید واقع شود.

هو الذي أرسل رسوله بالهدى و دين الحق ليظهره على الذين كله و لوكرة المشركون
او است کسی که فرستاده است رسول خدا را با قرآن، که موجب هدایت جامعه بشریت است با دینی حق که پا برجا است و زایل شدنی نیست برای این که جهانی شود بر همه دین‌ها.

مطلبی که باید توجه کنیم، کیفیت غلبه است. از روایات بهره می‌گیریم که این غلبه به واسطه دو چیز است:
سلاحهم رعب، برای دشمنان و کافران سلاح ایشان رعب است. نمی‌توان درک کنیم چطور انشاءالله باشیم و نوکریه نوکران و خادمین ایشان رو بکنیم.

به هر جهت این را بدانیم که آصف بن برخيا مقدار کمی از علم قرآن را دارا بوده، قطره‌ای در مقابل دریا و از نظر قرآن توانسته به یک چشم بر هم زدن که از سرعت برق بیشتر است، تخت بلقیس را از یمن به شام آورد آن کسی که همه‌ی علم قرآن را دارا است، می‌تواند به یک چشم به هم زدن، جهان را سیر کند؛ از جهان بگذرد؛ به آسمان‌های هفتگانه برسد، و سرانجام در یک شب بر جهان مسلط شود.